نویسنده: سیدرحیم نعمتی
انفجار موبا، (MOAB) یا مادر بمب ها در شامگاه روز پنج شنبه 13 آپریل آن قدر پس لرزه به دنبال داشت كه جنرال هربرت ریمون مك مستر، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور امریكا را مجبور كرد برای یك سفر یك روزه راهی افغانستان و بعد پاكستان شود. این بمب بزرگ ترین بمب غیر هسته ای با ظرفیت حمل 11تن تی ان تی و 8هزار كیلوگرم ماده منفجره است كه ارتش امریكا آن را در ولسوالی اچین از ولایت ننگرهار و با استفاده از یك هواپیمای ترابری ام سی 130 بر مواضع داعش پرتاب كرد. پنتاگون مدعی شد از این بمب برای تخریب گسترده مخفیگاه های استراتژیك و یك تونل زیرزمینی داعش به طول 300 متر در نزدیكی مرز پاكستان استفاده كرد و به نقل از مقامات دولتی، قریب به 94 داعشی به همراه چهار فرمانده آنها كشته شدند. هر چند تأثیر و تخریب این بمب علیه داعش بوده و باید بنابر قاعده مورد استقبال عمومی در افغانستان قرار بگیرد اما نحوه واكنش مقامات دولتی و به ویژه حمله تند حامد كرزی، رئیس جمهور سابق افغانستان، حكایت از ناخشنودی و حتی نارضایتی عمومی از این اقدام امریكا داشت و همین امر هم باعث شده تا برای نخستین بار، پای مك مستر به افغانستان كشیده شود.
سفر مك مستر به روشنی یك عمل نمایشی برای تسكین ناخشنودی عمومی در افغانستان از پرتاب موبا بود چرا كه از شروع ریاست جمهوری دونالد ترامپ هیچ مقام بلندپایه ای به افغانستان نرفته بود و سفر مك مستر به كشور آن هم درست چند روز بعد از پرتاب موبا تنها می تواند به دلیل وضعیتی باشد كه پرتاب موبا در جامعه افغانستان ایجاد كرده است. گذشته از این، برنامه اصلی مك مستر سفر به هند برای دیدار با نارندرا مودی، نخست وزیر هند و وزیر امور خارجه و همتای هندی اش بود تا در این دیدار پیام دعوت ترامپ از مودی را به او تقدیم كند و به همین جهت هم باید توقف او در افغانستان و پاكستان را عمل خارج از برنامه ارزیابی كرد كه او مجبور به انجام آن شده است.
مك مستر به دنبال این بود تا در وهله نخست و با حضورش در كابل تأیید سیاسی دولت وحدت ملی افغانستان را برای پرتاب موبا به دست بیاورد و با این ادعا كه دیگر مكان امنی برای تروریست ها وجود نخواهد داشت، بر تأثیر موبا در جنگ با مخالفان مسلح بزرگنمایی كند. با وجود این، نگاهی گذرا به فضای حاكم بر رسانه ها و شبكه های مجازی در افغانستان نشان می دهد این دست نمایش سیاسی و ادعاها نتوانسته جوابگوی نگاه انتقادی و ناخشنودی عمومی باشد چرا كه احساس عمومی این است كه امریكا با پرتاب موبا تنها خواسته بزرگ ترین بمب خود را آزمایش كند و به این وسیله، سرزمین افغانستان را مبدل به آزمایشگاهی برای آزمایش سلاح های خود كرده است.
در این میان، واكنش جامعه سیاسی بود كه در دو طیف به طور كامل جدای از هم دیده شد. محمد اشرف غنی، رئیس جمهور و دكتر عبدالله عبدالله رئیس دولت اجرایی هر چند با گفتن اینكه امریكایی ها پرتاب موبا را با دولت هماهنگ كرده بودند، به نحوی عمل آنها را تأیید كرده بودند اما این میزان تأیید آن حد قابل انتظار امریكایی ها نبود و همین هم یكی از دلایل آمدن مك مستر به كابل بود. در واقع، آن دو به خوبی واقف به پس لرز ه های موبا در جامعه افغانستان بودند كه نمی توانستند به نحوی جدی تر از عمل امریكایی ها حمایت بكنند و واكنش تند كرزی هم نشان داد حمایت جدی از عمل امریكایی ها جایی در افغانستان ندارد. این جمله كرزی قابل توجه است كه گفت: (پیام من برای دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریكا این است: تو قساوت شدیدی علیه مردم افغانستان انجام دادی، علیه انسان ها، اگر دولت امریكا ما را آدم بداند باید بگویم آنها جنایت علیه بشریت مرتكب شدند اما اگر ما را انسان نداند، بله، البته هر كاری بخواهند می توانند انجام دهند.)
این جان كلام جامعه افغانستان در برابر پرتاب موبا بود كه نه اشرف غنی و نه عبدالله عبدالله به دلایل و ملاحظات سیاسی قادر به گفتن آن نیستند و همین نیز باعث می شود تا آن وجه لازم را در این جامعه نداشته باشند. وقتی كه كرزی هر شریك در پرتاب موبا را شریك جرم امریكایی ها دانست، نیم نگاهی به سران دولت وحدت ملی داشت كه عمل امریكایی ها را حتی به نحوی ضعیف تأیید كردند. نمی توان از حالا گفت كه كرزی با این نحو ورود به مسئله زبان جامعه افغانستان شده تا نظر عمومی را برای دوره بعد ریاست جمهوری به خود جلب كرده باشد اما این را می توان گفت كه نحوه انفعال دو رأس دولت وحدت ملی تا آن حد بوده كه خدشه قابل توجهی بر این دو رأس وارد كرده تا آنجا كه آسیب موبا بر وجهه دولت وحدت ملی بیشتر از آسیبی بوده كه بر داعش وارد كرده است و سفر افرادی مثل مك مستر هم نمی تواند تأثیری بر بازسازی این آسیب بگذارد.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/6174
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
